Welke sociale gevolgen heeft een gebeurtenis als deze aardbeving?
‘De kern is: wat kun je nu doen? Wat is er voor deze situaties nog niet geregeld? Dan zijn er twee dingen die aandacht verdienen: de zorgen die mensen hebben en waar ze die zorgen kunnen uiten.’
Om welke zorgen gaat het specifiek?
‘Er zijn twee zorgen die op dit moment erg spelen. Na een aardbeving als vanmorgen komen de zorgen over de onveiligheid van het huis naar boven. Als je huis acuut onveilig wordt, dan is het duidelijk waar je naartoe moet. Maar de grootste groep mensen voelt zich niet acuut onveilig. Die vraagt zich af of hun huis nog wel betrouwbaar en veilig is. Ook die mensen hebben behoefte aan advies en dat is nog niet geregeld. Die groep kan daardoor eigenlijk nergens naartoe.’
‘Het tweede deel van het verhaal is dat mensen al jaren in de knel zitten, want de problemen worden niet verholpen. Er is een forse groep die zegt: “We houden dit niet meer vol”. Die mensen krijgen nu een extra klap, want het is bijna anderhalf jaar rustig geweest en nu gebeurt opeens dit. Ik maak me erg zorgen om de mensen die het niet meer rond krijgen. Dat zijn voor een deel collega’s die aan de universiteit werken. Mijn vraag is: wat kun je voor die mensen doen?’
Heeft u daar een concreet antwoord op?
‘Ik denk dat het antwoord voor al die personen heel verschillend is. Wat belangrijk is, is om door te vragen. Doorvragen, zodat je hoort waar iemand zich zorgen om maakt. Mensen die met de aardbevingen te maken hebben, beseffen zelf ook niet altijd wat voor probleem ze hebben.’
‘Ze hebben bijvoorbeeld veel stress van de aardbevingen, maar gaan niet naar de huisarts omdat ze denken: “Ik heb een conflict met de NAM”. Of verzanden in het vele papierwerk en weten niet dat ze naar Stut en Steun kunnen, een instantie die helpt de papierwinkel op orde te brengen. Mijn advies is: Kijk goed naar wat een persoon nodig heeft. Sommige mensen moeten met een bank praten, vanwege de financiële consequenties, terwijl anderen juist een huisarts nodig hebben.’
Hoe groot is de groep mensen die dagelijks problemen ondervindt van de bevingen?
‘Van de honderd mensen die schade hebben, zijn er vijftig die zeggen er veel hinder van te ondervinden in het dagelijks leven. Van die vijftig zijn er dan weer tien die daardoor stressgerelateerde gezondheidsklachten ontwikkelen. Dat is dus bovenop het normale percentage mensen die zulke klachten heeft. Het gaat om een verdubbeling van het aantal mensen met al dan niet langdurige stressgerelateerde klachten.’
Hoe kunnen we deze mensen helpen?
‘Ook hier geldt: er is geen infrastructuur die hierop is toegesneden. Als je je niet goed voelt, weet je dat je naar de huisarts kan. Maar waar kun je terecht met je zorgen over de aardbevingen?’
‘Er zijn instanties waar je naartoe kunt met concrete problemen, maar het vervelende is dat de hele provincie volhangt met borden van instanties en niemand door de bomen het bos nog ziet. Het volledige antwoord heb ik niet, maar rekening houden met elkaar is op dit moment erg belangrijk.’