Toekomst
Na anderhalve maand zijn de basisscholen eindelijk weer open. Het voortgezet onderwijs moet nog geduld hebben: met een beetje geluk komt het kabinet na de voorjaarsvakantie met een visie over een mogelijke gedeeltelijke opening van die scholen.
Aan de universiteit worden voorbereidingen getroffen voor nog een coronaproof collegejaar, want wellicht is dat nodig. Politici zijn momenteel drukker bezig met beloftes over de Elfstedentocht – in 1997 gemiddeld tien toeschouwers per strekkende meter – dan met de heropening van het onderwijs.
Iedereen heeft het afgelopen jaar slechter onderwijs ontvangen dan normaal. Zelfs daar waar dit niet direct duidelijk is – er worden dit jaar meer studiepunten gehaald dan in het pre-corona jaar – zullen er indirecte effecten zijn. Zonder de bestuurservaring die ik in mijn studententijd opgedaan heb, was ik nu geen hoogleraar.
De roep om compensatie wordt begrijpelijk luider. Het bindend studieadvies is verlaagd en er komt mogelijk een jaar extra studiefinanciering voor studenten met aantoonbare vertraging. Studentenbonden vragen nu om studenten zonder vertraging ook extra geld te geven, want zij hebben ook geleden in deze crisis.
Met die redenatie zou je alle zeventien miljoen Nederlanders (met uitzondering van de CEO’s van Thuisbezorgd en bol.com) moeten compenseren met het belastinggeld van diezelfde Nederlanders.
Politici zijn drukker bezig met de Elfstedentocht dan met de heropening van het onderwijs
Een ander vraagstuk is: passen we de eisen voor diploma’s aan?
Wat betreft het basisonderwijs is wat te zeggen voor mildere eisen bij de centrale eindtoets, want voor niemand is groep 8 het eindpunt. De scholier die onterecht toch een te hoog advies krijgt, kan later nog afstromen naar een lager niveau om over een aantal jaar eindexamen op het eigen niveau te doen.
Dat ligt al anders bij het voortgezet onderwijs en daar zullen we dit jaar veel meer gezakten zien dan normaal. En ook in het hoger onderwijs kan de lat voor een diploma niet verlaagd worden. Je geeft iemand niet een titel geneeskunde als die, buiten zijn schuld, niet in staat is geweest het minimale aantal practicumuren te draaien: je wilt geen onvoldoende getrainde arts aan de operatietafel.
Het zou zonde zijn als al die extra gezakten op het vwo een volledig jaar opnieuw moeten doen. De scholen waren immers ook niet een volledig jaar dicht. Geef ze een op maat gemaakt programma en een eindexamen nog voor de kerst.
Laat universiteiten een aantal brede minorpakketten opstellen voor het tweede semester en laat deze scholieren hier gratis aan deelnemen. Zo kunnen zij in september volgend jaar beginnen aan hun bachelor en komen ze zelfs beter beslagen ten ijs dan reguliere eerstejaars: ze hebben immers al kennisgemaakt met de universiteit.
Dit is natuurlijk niet gratis. Sterker nog, het kost miljoenen. Maar niks doen en deze scholieren een jaar van hun leven laten vergooien, is veel kostbaarder. Hier overheidsgeld in steken is nuttiger dan gewoon iedereen die last van de crisis heeft een beetje geld geven.
Het belangrijkste wat nodig is voor dergelijke plannen: politici die niet alleen over vandaag en morgen nadenken, maar ook een langetermijnvisie over corona ontwikkelen. Waarschijnlijk geldt dus voor dit soort plannen: it giet net oan.