‘Stop samenwerking met Confucius Instituut’ (UPDATE)
De studenten vrezen dat het instituut in Groningen een bedreiging vormt voor de vrijheid van studenten en medewerkers en de onafhankelijkheid van de academische gemeenschap in Groningen op het spel zet.
Het CIG, een samenwerkingsverband van de Hanzehogeschool, RUG, gemeente Groningen en de Communication University China in Peking, valt officieel onder het Office of Chinese Language Council International (OCLCI), een Chinees instituut zonder winstoogmerk dat stelt niet-gouvernementeel te zijn. Het bureau houdt zich onder meer bezig met de verspreiding van de Chinese taal en cultuur buiten China. Dat is tevens het voornaamste doel van het CIG.
‘Op papier lijkt het instituut onafhankelijk’, zegt student Elyse (25) uit Hong Kong, een van de initiatiefnemers. ‘Maar het OCLCI valt onder het Chinese ministerie van Onderwijs. In feite valt het dus onder de Chinese overheid en wordt het bestuurd door de Chinese Communistische Partij.’
Censuur
De overheidsbemoeienis blijkt volgens de studenten en studentenpartij De Vrije Student (DVS) onder meer uit het feit dat het CIG alleen gebruik mag maken van studieboeken die goedgekeurd zijn door de Chinese autoriteiten. Dit leidt tot censuur, stellen zij.
Bovendien zou het CIG volgens de initiatiefnemers bijdragen aan zelfcensuur onder studenten. Zo werd het studenten eerder verboden om posters op te hangen die aandacht vroegen voor de mensenrechtencrisis in Hong Kong.
Academische vrijheid
‘De academische vrijheid moet bij de universiteit voorop staan. Dat kan niet als je een actieve samenwerking aangaat met dergelijke partijen’, zegt DVS-fractievoorzitter David Jan Meijer. ‘Al helemaal niet nu de Chinese Communistische Partij heeft aangegeven dat dit instituut haar belangrijkste propaganda-instrument in het Westen is.’
Het Groningse instituut ontkent de beschuldigingen. Er is nooit contact geweest met studenten over posters in Hongkong, zegt het in een reactie. Ook is het niet waar dat lesmateriaal is gebruikt dat is goedgekeurd door China. ‘Ons team bepaalt zelf welk lesmateriaal we gebruiken.’
Spionage
Groningen is naast Maastricht een van twee Nederlandse steden waar nog een CI is gevestigd. Het CI in Leiden werd gesloten nadat de Universiteit Leiden in februari 2019 de samenwerking beëindigde.
In december van hetzelfde jaar stopte ook de Vrije Universiteit Brussel de samenwerking met het CI daar, nadat de directeur door de Belgische autoriteiten werd verdacht van spionage voor de Chinese overheid. Hij mag sindsdien acht jaar lang de Schengenzone niet in.
In december 2019 sloot de Zweedse overheid vier van de vijf CI’s in het land, omdat ze vreesde voor een ongewenste invloed van de Chinese regering op Zweedse universiteiten. Hoewel een CI nog bleef bestaan, werd ook dat begin 2020 gesloten, waarmee alle banden tussen het CI en Zweedse universiteiten waren verbroken.
Ook dertig Amerikaanse universiteiten stopten de afgelopen jaren hun samenwerking, nadat de FBI in 2018 het CI in verband bracht met spionage.
Debat
De RUG zou er volgens de initiatiefnemers van de petitie goed aan doen om de wereldwijde signalen van spionage en censuur serieus te nemen. Hoewel de overeenkomst tussen de RUG en het CI in Groningen afgelopen najaar stilzwijgend met vijf jaar is verlengd, kan die volgens Meijer ook tussentijds opgezegd worden.
De samenwerking met China en het CI staat in maart op de agenda van de universiteitsraad. De initiatiefnemers willen de petitie voor die tijd aan het college van bestuur van de RUG aanbieden. ‘En ik verwacht in maart een uitgebreid en onderbouwd debat waarin we de kwesties serieus bespreken’, zegt Meijer.
Poederbrief
In januari 2019 werd er bij het Confucius Instituut in de Oude Boteringestraat 42 een poederbrief bezorgd. De straat werd afgezet door politie en de Explosieven Opruimingsdienst Defensie kwam er aan te pas om de brief te onderzoeken. Er bleek een onschadelijk goedje in te zitten.
De brief hield waarschijnlijk verband met een uitzending van van het tv-programma Medialogica over de instituten. De makers van het programma stelden dat de Chinese overheid via het instituut ons beeld van en beleid ten opzichte van China probeert te beïnvloeden.
De reactie van het Confucius Instituut Groningen is na publicatie toegevoegd.