Dat meldpunt is gestart door de partij Letteren Vooruit, na klachten van studenten over het Engels van hun docenten, maar ik mag aannemen dat het probleem niet exclusief is voor letteren.
‘De kwaliteit van het Engels dat gesproken wordt door de docent is van groot belang voor de student. In de eerste plaats maakt het taalgebruik hét verschil voor het goed begrijpen van de stof, waardoor het direct effect heeft op het resultaat dat behaald zal worden. Daarnaast is de docent in de klas een rolmodel’, en is de beheersing van de taal ‘essentieel voor het ontwikkelen van academisch werk- en denkniveau’, aldus de fractievoorzitter van Letteren Vooruit.
Nou vooruit, daar ben ik het helemaal mee eens. In onderzoek is aangetoond dat er zowel bij docent als student sprake is van aanzienlijk informatieverlies als er in een andere dan de moedertaal wordt onderwezen. Ik zie dat echter eerder als een argument om juist zoveel mogelijk de prioriteit aan het onderwijs in het Nederlands te geven.
Toch wordt er steeds vaker ten gunste van het Engelstalige onderwijs gekozen en ik merk dat ook Nederlandse studenten daaraan meedoen, mogelijk in de veronderstelling dat het beter op hun cv staat of domweg omdat het hipper is.
Daar zit wellicht iets in wanneer je een onderzoekscarrière ambieert. In de academische wereld is de voertaal nu eenmaal overwegend Engels. Maar de realiteit is dat veruit de meeste psychologiestudenten een baan in de (Nederlandse) praktijk zoeken. Daar hebben ze veel meer aan een goede beheersing van het Nederlands dan het Engels.
Onze buitenlandse (overwegend Duitse) studenten gaan trouwens voor hun stage ook terug naar het land van herkomst, zodat wij in feite veel buitenlandse studenten opleiden voor een praktijk die wij amper kennen, in een taal die zij in de praktijk niet nodig hebben. Als we het er over eens zijn dat voor psychologen (en veel andere wetenschappers) taal het belangrijkste instrumentarium is waarover ze kunnen beschikken, dan is het toch gek om iedereen moedwillig op te leiden met een gebrekkig instrumentarium.
Ik heb me tot voor kort weten te onttrekken aan het Engelstalige onderwijs. Bij psychologie hebben we lange tijd min of meer twee programma’s naast elkaar gedraaid en voor het Engelstalige deel zijn flink wat native speakers aangetrokken. Die kun je in ieder geval geen gebrekkig Engels verwijten. Maar omdat het op de been houden van twee programma’s steeds lastiger wordt, moeten we steeds vaker over op het Engels.
Dit jaar moest ik er ook aan geloven. Hoewel ik nog geen klachten heb gehad, wil ik me dus maar vast melden, al was het maar om te bekennen (onder het motto: bij klachten gewoon terug klagen) dat het me zwaar viel. Het vergde veel extra voorbereiding en tijdens het college voelde ik me niet bepaald een vis in het water. Het had meer weg van zwemmen met je laarzen aan: je verzuipt niet, maar een fraaie schoolslag zit er niet in.
Nog onlangs werd vastgesteld dat ik in het Nederlands soms onvertaalbaar leuk uit de hoek kan komen (als ik de redactie van de UK mag geloven, is het eenvoudiger om James Joyce’s Finnegan Wake in het Nederlands dan mijn columns in het Engels te vertalen).
Tijdens het college moest ik me echter regelmatig staande zien te houden met behulp van jargon en clichés; uitgekauwde zinnen die ik ooit ergens had opgepikt. Het is net als bij Nederengelse popliedjes, waar steevast een keer spread your wings and learn to fly langskomt; het klinkt ontegenzeggelijk Engels, maar het valt als een dood vogeltje uit de lucht.
Maar ja, het echte probleem aan de universiteit is dat het daar met het Nederlands zeer slecht gesteld is. Daar zou nu een meldpunt voor moeten komen.
Nou vooruit, letteren, een schone taak.