Taalcoach Eva is belangrijk

Ik ben klaar om de deur uit te gaan als mijn huisgenote mij terugroept. ‘In die outfit?’ vraagt ze. ‘Is dat niet een beetje heftig?’ Ik werp een blik op mezelf en vraag me af wat ze bedoelt. ‘Het is misschien niet echt in de sfeer van Humanitas, toch?’

Daar had ik niet eens bij stilgestaan. Ineens bekijk ik mezelf van een afstandje. Felblauwe jas, laarsjes met hakken, grote gouden oorbellen. Best heftig, ja. Ik trek met een schuldbewust gevoel een andere jas aan, doe wat sieraden af en vraag om een tweede check. Ze knikt. ‘Beter.’

Even later schuif ik aan bij ‘mijn vluchteling’, de Syrische Enaas. Ze is 26 en woont sinds een jaar in Nederland. Een afgestudeerde ICT’er, in Syrië. Maar in Nederland zijn haar diploma’s niets waard.

Humanitas

‘Ik wil graag beter Nederlands leren’, vertelde ze glimlachend bij onze eerste ontmoeting. ‘Ik wil graag naar de universiteit.’ Dan pas kan ze haar leven, dat totaal ineenstortte toen de burgeroorlog haar dwong te vluchten, weer enigszins opbouwen.

Enaas wacht weer op me in de kantine van Humanitas. Om ons heen zitten meer leerlingen en hun taalcoaches, gebogen over studieboeken. Ze heeft een indrukwekkende hoeveelheid werk verzet sinds de laatste keer dat we elkaar zagen – ze is al bijna op de helft van haar nieuwe studieboek en wijst nu op een rij woorden. ‘Dictee?’ vraagt ze met een glimlach en ze zet haar pen op het papier. Wachtend op mij.

Ik hoef me nooit af te vragen wat we moeten doen, nooit een studieplanning te bedenken. Enaas weet heel goed wat ze wil leren. Ik ben stiekem best onder de indruk van haar motivatie. Ze heeft er altijd zin in, is stipt op tijd, of zelfs te vroeg, heeft zich altijd voorbereid.

Iets goeds

Het kriebelde al een aantal maanden. Ik wilde ‘iets goeds doen voor een ander’. Deels door verhalen van vrienden die vrijwilligerswerk doen, maar ook, om eerlijk te zijn, uit schuldgevoel. Niet dat ik iets verkeerd deed, maar ik deed ook niet iets góéds. En dat zat me dwars. Je agenda volplannen met studie en werk is noodzaak, maar lunchafspraken, winkelen en andere bezigheden? Die kunnen toch wel een keertje wijken? Maar hoe dan? En voor wie?

Twee vriendinnen die een Syrisch gezin begeleiden, wezen me op de website van Humanitas. Dat blijkt een soort vergaarbak van ‘goede dingen’, inclusief het project Taalcoach Vluchtelingen, waarbij je ‘een anderstalige’ helpt met het leren van Nederlands. Meestal vluchtelingen die hulp nodig hebben bij het halen van hun inburgeringsexamen of hun staatsexamen NT2.

Dat klonk als iets wat ik wel zou moeten kunnen, als derdejaars student communicatie. Voor andere projecten zochten ze mensen die vluchtelingen konden helpen met papierwerk, of mensen die dementerende ouderen kunnen opzoeken. Maar taalcoach leek me het meest geschikt voor mij.

Voorkeur

Het werd dus de eerste optie. Extra voordeel: ik mocht een voorkeur opgeven, voor wie ik wilde begeleiden. Ik vroeg om een meisje van ongeveer mijn leeftijd en de coördinator taalondersteuning toverde meteen een map tevoorschijn – zeker acht vrouwen van nog geen dertig zochten hulp en wilden op hun beurt ook het liefst een jonge, vrouwelijke taalcoach.

Niet alleen Enaas leert razendsnel, ik leer ook

Best wel gek. Daar zat ik dan. Aan de hand van geslacht, afkomst en een beschrijving van vier regels moest ik gaan kiezen wie van de acht ik zou gaan helpen.

Zo werden Enaas en ik een setje. En dat voelt na drie maanden nog steeds goed. Ik was eerst bang dat ik dit misschien niet zou kunnen, maar het gaat prima. Wij gaan prima.

Want niet alleen Enaas leert razendsnel. Ik leer ook. Ik weet zo weinig van haar cultuur, ontdek ik. Bovendien is communicatie met iemand die een andere ‘tongtaal’ heeft soms lastig. Zij spreekt geen Engels en nauwelijks Nederlands, en ik spreek geen woord Arabisch. Maar wat blijkt: zelfs daar is een app voor! Als ze even iets niet begrijpt, maakt ze een foto van tekst, selecteert de zin, waarna er een Arabische vertaling uitrolt.

Belangrijk

Maar de les die zich nog veel sterker opdringt, gaat over iets heel anders: ik had geen idee hoe belangrijk het is voor iemand zoals zij om de taal te leren. Dus eigenlijk: hoe belangrijk ik voor haar ben. Als coach. Ik merk het aldoor:

Als we na een aantal lessen de rumoerige kantine van Humanitas achter ons laten en ze me uitnodigt bij haar thuis – in een flat in Paddepoel. Daar hoeft ze geen hoofddoek te dragen en is ze helemaal op haar gemak.

Jij bent mijn vriendin.
Jij helpt mij.

Als we elkaar begroeten met een hand en drie zoenen – ons vaste ritueel na de eerst onhandige pogingen waarin we hopeloos verstrikt raakten in de verschillende begroetingsmethoden.

Koken

Ik merk het wanneer ze me verzorgt met thee, met koekjes en met een soort gebak dat ik niet kan plaatsen – een kruising tussen een croissant en baklava? ‘Het is van mijn land’, zegt Enaas trots. Het zit vol crème fraiche, iets van pistache en nog meer dat ik niet kan plaatsen. Ik heb niet echt honger, maar neem natuurlijk toch een hap. Lekker, besluit ik.

En ook wanneer ze me vraagt of ik een keer wil komen eten bij haar en haar man. ‘Dan ga ik voor je koken.’

Maar ik merk het vooral op het moment dat we druk bezig zijn met woordjes leren en ze stuit op het woord ‘vriendin’. Ze aarzelt even, glimlacht en wijst op mij. ‘Jij’, zegt ze. ‘Jij bent mijn vriendin. Jij helpt mij.’

Engels