Studenten

Studenten vechten voor de planeet

Alles opzij voor het klimaat

Ze zijn omsingeld, gearresteerd, afgevoerd en in de cel gegooid. En toch gaan ze telkens terug de straat op. De RUG-studenten die zich hebben aangesloten bij Extinction Rebellion nemen grote risico’s om iedereen erop te wijzen dat onze planeet stervende is.
Door Edward Szekeres

Het heeft wat onwerkelijks, de lange ketting van mensen die in de kou op de natte straat vlak voor het Amsterdamse Rijksmuseum de weg blokkeert. Onder hun vlag scanderen de klimaatactivisten van Extinction Rebellion hun leuzen, de armen in elkaar gehaakt. ‘We doen dit voor jullie kinderen’, roepen ze, en ‘Wij zijn vreedzaam, en jullie?’. Voor sommigen is dit hun allereerste protestactie. Ze noemen zichzelf liever ‘bezorgde burgers’ dan activisten. Ze richten hun leuzen op de oprukkende politieagenten. Behalve de politiebusjes en -paarden is er geen verkeer op straat. Een helikopter hangt boven ze in de lucht.

De politie staat recht tegenover de blokkade van zingende ‘rebellen’. Er ontstaat een worsteling; de agenten pakken de zwakste schakel aan het uiteinde van de ketting vast. De activisten roepen luidkeels om ‘rechtvaardigheid voor het klimaat’ terwijl de betoger wordt losgemaakt. De agenten dragen hem naar een busje dat vlakbij geparkeerd staat. De man wordt gearresteerd. Hij verzet zich niet. Niemand verzet zich vandaag. De overgebleven demonstranten juichen hem toe terwijl de politie hem meeneemt.

De demonstranten willen absoluut geen geweld gebruiken. Het is één van de tien basisbeginselen van Extinction Rebellion.

Afdeling Groningen

Er worden die dag negentig mensen gearresteerd bij het Rijksmuseum. De blokkade wordt opgebroken. De overige demonstranten, een paar honderd, krijgen een boeten en worden naar huis gestuurd. Wie weigert te vertrekken wordt gearresteerd en gedropt in een industriegebied buiten de stad. Er zijn nou eenmaal niet genoeg cellen om ze allemaal op te sluiten.

RUG-studenten Flora, Tilly, en Tay zijn drie van de mensen die worden afgezet. Ze horen bij een groep van ongeveer dertig rebellen van de Groningse tak van Extinction Rebellion die naar Amsterdam is afgereisd om mee te doen aan de actie. Ze eisen dat de Nederlandse regering snel iets doet aan ‘de klimaatcrisis en de ecologische crisis’.

‘Het klimaat verkeert in nood. We weten precies wat voor rampzalige gevolgen de klimaatverandering gaat hebben. We weten alleen niet wanneer het gaat gebeuren of hoe erg het gaat zijn, maar we hebben nog maar een paar jaar om er iets aan te doen’, zegt Tay.

Blij met hun arrestatie

In de bus bedanken de opgepakte rebellen de politie dat ze grote voertuigen gebruiken in plaats van allemaal kleine auto’s. ‘Dit is beter voor het milieu’, zeggen ze opgetogen.

Ze worden buiten de stad afgezet en moeten bijna een uur lopen naar het dichtstbijzijnde openbaar vervoer. Maar ze houden de moed er in; de hele weg terug zingen ze en vieren ze dat ze gewonnen hebben. ‘Als je naar de geschiedenis kijkt zie je dat arrestaties juist kracht bijzetten aan burgerrechtenbewegingen. Kijk maar naar Martin Luther King, Jr. of Gandhi’, zegt psychologiestudente Lilly.

De rebellen worden buiten de stad afgezet en moeten bijna een uur lopen

De activisten van Extinction Rebellion zijn er altijd op voorbereid gearresteerd te worden. Ze krijgen zelfs les over de wet voordat ze meedoen aan demonstraties. Deze vrolijk verdreven rebellen zullen snel weer in de stad aankomen, waar ze bruggen blokkeren, zichzelf aan kantoorgebouwen vastlijmen, en die-ins organiseren op de Dam.

Ze houden het bijna een week vol. Ze slapen in tenten en op geheime plekken in de stad. Studenten, ouders, zelfs kinderen en gehandicapten offeren hun tijd en comfort op voor hun gezamenlijk doel. Flora is al twee keer gearresteerd, en meerdere keren verwijderd van een protest. Maar ze laat zich niet tegenhouden. ‘Het is een leerproces en we staan nog in de kinderschoenen. We komen er wel uit.’

Vooral plannen en organiseren

Extinction Rebellion is in oktober 2018 opgericht en opereert inmiddels in meer dan zeventig landen. De Groningse tak werd in februari van dit jaar opgericht en heeft op dit moment zeventig ‘leden’, een term die de beweging liever niet gebruikt omdat hij bij de machtsstructuren hoort die ze nou juist proberen aan te pakken.

De structuur van de organisatie is horizontaal; er is geen officiële leider en geen hiërarchie. In plaats daarvan opereren de rebellen in acht cirkels die met elkaar verbonden zijn. Iedere cirkel richt zich op een specifieke kwestie, zoals media en bereik, politieke strategie, en financiën en logistiek. De cirkels vergaderen (in een cirkel) en vertegenwoordigers van iedere cirkel delen de resultaten van de vergadering met elkaar. ‘Het gaat bij ons niet zozeer om experts, maar we verwelkomen iedereen die zich op deze gebieden wil ontwikkelen’, zegt Flora.

In Groningen noemen de rebellen die gearresteerd willen worden zichzelf ‘rabbits’, de anderen zijn ‘bunnies’

De meeste mensen kennen Extinction Rebellion alleen maar als die demonstranten die het verkeer platleggen. Maar de groep doet veel meer dan alleen maar demonstreren. Het echte werk begint al voordat ze de straat op gaan. En al hebben ze geen hiërarchie, ze hebben wel structuur. ‘Tachtig procent van ons werk bestaat uit plannen, vergaderen, en weer plannen. De rest is actie’, zegt Flora, inmiddels voltijds activist.

Maar niet alle demonstranten doen het full-time. Mensen kunnen op vijf niveaus meedoen aan de beweging, van passieve steun tot full-time betaald werk, alhoewel er maar een paar echte banen zijn. En niet iedereen is bereid gearresteerd te worden. In Groningen heten de rebellen die zich willen laten arresteren ‘rabbits’, en degenen die dat niet willen ‘bunnies’.

Op elkaar passen

De bijeenkomsten van Extinction Rebellion kennen hun eigen unieke gebruiken – de rebellen noemen het een ‘regenererende cultuur’. Aan het begin en eind van samenkomsten bespreken de deelnemers hoe ze zich op dat moment voelen. Het idee is om aandacht te besteden aan ieders geestelijk welzijn, om burnouts te voorkomen. ‘We moeten ervoor zorgen dat de beweging kan blijven voortbestaan tot de regering aan onze eisen tegemoetkomt’, legt Flora uit.

Met het oog daarop zijn de rebellen tijdens demonstraties en acties verdeeld in ‘verwantschapsgroepen’ die op elkaar moeten letten. En binnen de groepen worden duo’s gevormd die samen blijven.

Soms wordt tijdens de bijeenkomst zelfs een minuut stilte ingelast voor de stervende planeet

De rebellen maken gebruik van ‘niet-agressieve communicatie’ of speciale handgebaren tijdens bijeenkomsten, waarmee ze hun instemming en afkeuring kunnen tonen en de volgorde van de sprekers bepalen. Ze onderbreken elkaar niet en wachten netjes op hun beurt. Er is geen meerderheidsstem – iedereen moet het eens zijn met een voorgestelde maatregel. Soms wordt er zelfs een minuut stilte ingelast voor de stervende planeet.

De beweging organiseert trainingen om deelnemers te leren hoe ze geweldloos actie kunnen voeren. Terwijl in Groningen boeren de deur van het provinciehuis eruit rijden, staan de activisten van Extinction Rebellion erop om alleen vreedzame acties te voeren, zelfs als ze gearresteerd worden.

Ze proberen hun zucht naar verandering te combineren met verantwoordelijkheidsgevoel. Een die-in op de Grote Markt werd afgeblazen vanwege de aanhoudende regen. Lilly en aan aantal andere student-rebellen verlaten het protest in Amsterdam na een paar dagen omdat ze college hebben. Maar ze worden snel vervangen door mede-activisten die hun plaats in de blokkade innemen. ‘Samen zijn we niet te stoppen, samen komen we in opstand’, herhaalt Tay het motto van Extinction Rebellion.

Het leven gaat door

Een paar straten verwijderd van de protestactie voor het Rijksmuseum, gaat het leven gewoon door. Amsterdammers en toeristen maken foto’s met hun telefoon terwijl ze zich een weg langs de blokkade banen om te gaan winkelen of eten te halen. Sommige mensen stoppen om ze aan te moedigen, maar de meesten trekken zich weinig van de rebellen aan. Anderen zijn gefrustreerd dat ze gehinderd worden. Een activist botst met een ingepakte tent tegen voorbijgangers aan en krijgt boze blikken.

Maar voor Lilly is niets belangrijker dan dat de groepering zijn doel bereikt. ‘Het verkeer blokkeren is maar een klein ongemak. Maar als de planeet vergaat, is dat een catastrofe die niet meer ongedaan gemaakt kan worden.’

Flora en vijf andere ‘rabbits’

Engels

Abonneer
Laat het weten als er

De spelregels voor reageren: blijf on topic, geen herhalingen, geen URLs, geen haatspraak en beledigingen. / The rules for commenting: stay on topic, don't repeat yourself, no URLs, no hate speech or insults.

guest

4 Reacties
Meest gestemd
Nieuwste Oudste
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties