Het effect van Black Lives Matter
‘Ik weet nu dat mijn stem ook belangrijk is’
‘Ik heb nieuwe bondgenoten gevonden bij de beweging’
‘In Namibië ben ik gewoon een vrouw, niet een zwarte vrouw. Maar in Europa ziet iedereen mijn huidskleur voordat ze zien welk geslacht ik heb. Als het tijdens een college gaat over geweld jegens mensen met een donkere huidskleur, word ik altijd aangemerkt als de expert. Maar ik kan niet spreken over iets wat zo ver weg gebeurd is.
Toen ik moest beslissen waar ik wilde studeren, heb ik gekeken hoe racistisch de landen zijn waar ik heen kon. Nederland zag er veilig uit. Toch is er hier ook racisme, al ontkennen mensen dat, waardoor het probleem dus nooit opgelost wordt. Ik ben een minderheid en mijn stem wordt daardoor minder gehoord. Ik word naar voren geschoven om te laten zien hoe divers de boel is, maar mijn mening over wat er verbeterd kan worden is niet belangrijk.
Ik ben vrienden kwijtgeraakt omdat ze niet doorhadden dat ze discrimineerden. Maar dat geeft niet. Via de beweging heb ik nieuwe bondgenoten gevonden die het systeem van racisme ook willen ontmantelen.
Omdat ik in Namibië was kon ik niet bij de demonstratie op de Grote Markt zijn, maar als secretaris van Black Ladies of Groningen heb ik meegeholpen met de PR. Ik keek mee via de livestream en het was echt overweldigend om te zien dat er in Groningen zo veel liefde en steun was.
Voordat ik BLM ontdekte, had ik het idee dat je niet al te veel op moest vallen als internationale student. Je moet je mond houden, het gewoon met iedereen eens zijn. Je mag geen andere mening hebben. Maar de beweging heeft me geleerd dat ik vrijuit mag spreken. Ik heb wel iets te zeggen. Mijn stem kan dingen veranderen. De beweging heeft me geleerd dat wat ik zeg wel degelijk belangrijk is, ook al zeggen heel veel mensen dat het niet zo is.’
‘Mensen lijken nu meer belang te hechten aan onze ervaringen’
‘Het frustreerde me dat mijn tijd aan de universiteit zo eurocentrisch was. Daarom hebben we dit platform opgezet: hier kunnen mensen nadenken over wat hun afkomst voor ze betekent en kunnen zwarte en inheemse mensen en mensen met een donkere huidskleur hun ervaringen delen.
De BLM-beweging begon al lang voor de moord op George Floyd. Maar de aandacht gaat desondanks vooral uit naar geweld tegen zwarte, cisgender mannen. Veel slachtoffers van politiegeweld en etnisch profileren worden vergeten omdat ze zwarte vrouwen zijn, vooral zwarte transvrouwen.
Toen ik naar de sit-in van BLM ging, was ik blij verrast hoeveel demonstranten er waren. Het verschil met andere protestacties in Groningen was indrukwekkend. Mensen lijken nu meer belang te hechten aan onze ervaringen en er meer voor open te staan om over racisme te praten. Ik hoop alleen maar dat het niet alleen een trend is op social media.
Ik hou er ook niet van om racisme uit te moeten leggen aan mensen die ik niet ken. Het is zo vermoeiend om over racisme te praten en er telkens weer aan herinnerd te worden dat je als zwarte vrouw constant te maken krijgt met micro-agressie. De dood van Ahmaud Arbery, Breonna Taylor en George Floyd riep veel emoties bij me op die ik weggestopt had. Elk nieuw bericht over geweld en doden putte me meer uit. Ze bewijzen dat hoezeer je als zwarte persoon ook ‘aangepast’ bent aan de maatschappij, er nog elke dag doden vallen door racisme.’
‘Ik praat nu gemakkelijker over institutioneel racisme’
‘Ik ben geboren en getogen in Zweden. Ik voel me op en top Zweeds, maar als mensen mij zien, zien ze geen Zweed. Ze zien een Afrikaanse vrouw.
Ik had nog nooit over institutioneel racisme nagedacht, tot ik een keer een vak had bij een zwarte hoogleraar. Dat was een soort openbaring. Ik had nog niet eerder iemand aan de universiteit gezien die op mij leek. Het is belangrijk dat we les krijgen van mensen met een donkere huidskleur; anders strookt datgene wat we op de universiteit leren over de wereld niet met de realiteit.
Toen de protesten begonnen, waren er veel opgekropte gevoelens van teleurstelling en onrecht. Bij Women’s March Groningen wilden we een sit-in organiseren om die frustraties een uitlaatklep te geven. We krijgen nog steeds berichten van mensen die vragen naar volgende demonstraties. Zij hebben die gelegenheden nog steeds nodig om hun gevoelens te uiten.
Die sit-in was specifiek bedoeld voor zwarte mensen, omdat de hele beweging draait om de discriminatie jegens die groep die al zo lang speelt. We hebben veel positieve reacties gekregen, maar dit is pas het begin. Hoewel ik graag zou zien dat er snel iets verandert, zal het jaren duren voor we meer diversiteit zien op Europese universiteiten.
Ik praat nu gemakkelijker over institutioneel racisme. Eerder voelde het een beetje alsof men dacht: daar heb je weer zo iemand die zeurt over onbelangrijke zaken. Maar nu lijkt het alsof mensen het niet zo overweldigend meer vinden om verhalen te horen over racisme.’
‘Het vreet elke keer veel energie om iets te zeggen’
‘We praatten er in het begin niet zoveel over, omdat het zo’n pijn deed. Het raakte alle zwarte mensen. Niet-zwarte mensen kunnen zich niet voorstellen wat het met ons doet.
Veel mensen denken dat slavernij en kolonialisme dingen zijn van vroeger, maar het speelt nu nog steeds, op andere manieren. Het is 45 jaar geleden dat mijn thuisland Mozambique onafhankelijk werd. Mijn moeder is 48, dus de herinneringen aan het koloniale verleden zijn nog heel vers.
Toen ik een universiteit moest uitkiezen, zocht ik naar landen waar ze weinig racisme kennen. Maar ik ben me er altijd bewust van dat ik de enige zwarte persoon ben in een groep. Gelukkig zijn de meeste mensen erg aardig tegen me. Zelfs als ze een onhandige opmerking maken, begrijp ik dat ze het niet zo bedoelen. Mijn vrienden vroegen me bijvoorbeeld een keer of ik een ‘Afrikaans’ gerecht wilde maken. Toen vroeg ik hen: kunnen jullie een Europees gerecht maken?
Ik zou willen dat mensen inzien dat dit veel meer is dan een gevecht tussen zwart en wit. Het zou een gevecht moeten zijn van iedereen tegen racisme. Mensen moeten zich vaker laten horen, want als je onrecht ziet en je zegt er niets van, dan kies je de kant van de onderdrukker.
Ik realiseer me dat ik vaak de eerste zwarte persoon ben in een comité of organisatie, dus ik heb besloten om mezelf als wegvoorbereider te zien. De volgende zwarte persoon zal dan niet huiverig zijn om zich bij een organisatie aan te melden waar ze zich anders een buitenbeentje zouden voelen.
Als ik heel eerlijk ben, ben ik het zat om het over BLM te hebben. Het vreet elke keer veel energie omdat het zo’n pijn doet. Ik kan die video’s niet eens meer bekijken.’