Jesse had een terugval tijdens de lockdown
Door corona in de afkickkliniek
Heb jij hulp nodig? Dan kun je contact opnemen met Stichting 113 Zelfmoordpreventie via 0800 0113 (24/7 bereikbaar) en 113.nl.
In juni knapte er iets in Jesse van Dijk (22). Al jaren worstelde hij met gedachten aan suïcide. Maar nu zag hij geen uitweg meer, en dus zette hij een mes op zijn pols.
Het mislukte. Gelukkig. Hij miste op een centimeter na zijn slagader, waardoor hij weliswaar veel bloed verloor, maar zichzelf niet dodelijk had verwond. Een huisgenoot vond hem en verleende eerste hulp. ‘Door zijn handelen heb ik het overleefd’, vertelt Jesse nu.
Maar zijn familie en vrienden schrokken zich kapot, net als Jesse zelf. ‘Ik heb echt een engeltje op mijn schouder gehad.’
Terwijl op de eerste hulp zijn arm werd gehecht, besefte hij hoeveel geluk hij had gehad. ‘Ik kon er niet meer constant van uitgaan dat alles wel goed kwam, er moesten echt dingen veranderen.’ En eindelijk ging hij serieus op zoek naar hulp.
Altijd stoned
Voor archeologiestudent Jesse was zijn zelfmoordpoging de culminatie van een lange periode van roken, drinken, blowen en snuiven. Een periode waarvan hij had gedacht dat hij die had afgesloten, maar toen kwam de lockdown in maart en verloor hij z’n houvast.
Ik heb mijn gymnasiumdiploma knetterstoned gehaald
‘Ik begon al op mijn vijftiende met drinken en het roken van wiet’, vertelt hij. Waarom? Hij haalt zijn schouders op. ‘Ik had niet de makkelijkste jeugd’, zegt hij voorzichtig. Ouders uit elkaar op jonge leeftijd, een vechtscheiding tot gevolg. Een alcoholistische stiefvader bovendien. ‘Mijn ouders lieten me vrij om mijn eigen keuzes te maken, gaven me daar best veel vertrouwen in. Dat misbruikte ik. Niemand had het op dat moment nog door, maar ik was bijna altijd stoned. Ik heb mijn gymnasiumdiploma knetterstoned gehaald.’
Toen hij in 2017 op zijn achttiende pedagogische wetenschappen ging studeren en in Groningen op kamers ging, veranderde er op dat gebied weinig. ‘Ik probeerde studie en werk vol te houden, maar gebruikte tussendoor heel veel wiet en speed.’
Bovendien werd hij door de zware nadruk op psychologie in zijn studie stevig met zichzelf geconfronteerd. Hij stopte en stapte over naar archeologie. ‘Maar mijn drugsgebruik bleef een probleem.’ Hij werd in de tussentijd gescout als model en liep mee in de Fashion Week van Milaan, maar dat was voor hem geen gezonde situatie. ‘Daar wordt zoveel gebruikt dat je niet eens meer door hebt dat het eigenlijk een probleem is. Je zit niet meer in de realiteit’, vertelt hij.
Terugval
Hij belandde in een kliniek in oktober 2018 en besloot daarna te stoppen met het modellenwerk en zich te focussen op zijn studie. Maar toen hij opnieuw de wereld in ging, begon hij al vrij snel weer te gebruiken. ‘Ik dacht: ik wil wel weer eens proberen te drinken. Een drankje, twee. Tot ik toch weer heel veel had gedronken. Hetzelfde gold voor blowen en snuiven. Ik had stress en mijn natuurlijke reactie was nóg meer gebruiken. En voor ik het wist zat ik er weer elke dag aan vast’, zegt hij.
Tot hij het begin 2020 genoeg vond geweest. Het feesten en gebruiken begon zijn tol te eisen. Jesse merkte het zelfs aan zijn lichaam: door de stress kreeg hij last van zijn hart. Hij werd ook steeds emotioneler. ‘Voorheen had ik daar nooit last van. Als je aan het gebruiken bent dan gaat het wel, druk je het weg. Maar als ik nuchter was stortte ik in, moest ik enorm huilen.’
Hij had zeker een jaar amper meer iets gedaan aan zijn studie, maar nu schreef hij zich weer in voor enkele vakken. Hij vond zelfs een bijbaantje als huiswerkbegeleider in februari 2020. ‘Het bood vastigheid’, zegt hij. ‘Ik kon me nuttig maken en tegelijk proberen mijn studieschuld af te lossen.’
Geen uitlaatklep
En toen kwam de lockdown. De scholen sloten en Jesse raakt zijn bijbaan kwijt. Zijn studie kwam stil te liggen. Maar het ergste was dat zijn sociale leven aan diggelen viel. ‘Mensen zien, dingen doen. Feestjes waren mijn uitlaatklep. Een gevoel van eenzaamheid en doelloosheid bekroop me.’ De enige mensen die hij nog zag waren zijn vriendin en haar huisgenoten, verder sloot Jesse zich volledig van anderen af.
Door het alleen zijn werd ik nog ongelukkiger
Hij probeerde zichzelf te vertellen dat de lockdown snel voorbij zou zijn. Hij hoefde alleen maar vol te houden. Eventjes maar. ‘Ik was jarenlang alleen maar voor problemen aan het wegrennen, maar op een gegeven moment weet je niet eens meer waarvoor je aan het rennen bent. Corona maakte het alleen maar erger, want nu kon ik helemaal nergens meer in wegvluchten. Door al het thuiszitten ga je nadenken. Door het alleen zijn werd ik nog ongelukkiger.’
Hij zakte weer terug in het dal waar hij nu juist eindelijk uitgeklommen was. ‘Ik kreeg na een maand het gevoel dat de wereld aan het vergaan was. Steeds meer mensen die doodgaan, hoe lang duurt dit nog? Gaat alles ooit nog hetzelfde zijn?’ Jesse wist hoe hij voor deze gedachten kon vluchten: door te gebruiken. Dus waarom zou hij het dan niet doen?
Franse platteland
Zijn vriendin probeerde hem te helpen. Ze nam hem zelfs mee naar Frankrijk, waar haar oma een stukje land had. Daar, in de natuur, weg van de ellende, hoopte hij zijn evenwicht te kunnen hervinden. ‘Ik dacht: daar zijn geen drugs, dus dan kan ik mijn shit op orde krijgen.’
Niet dus. Na een uitje in Montpellier kwam Jesse terug met ‘alles wat ik nodig had’, bekent hij. ‘Eigenlijk heb ik toen ook gewoon weer vijf weken lang gebruikt. Het is een cirkeltje. Alles is klote, dus je probeert dat te verdringen en maakt het daarmee juist erger. Ik werd helemaal gek.’
En toen kreeg hij nog ruzie ook en deed hij zijn poging tot suïcide. ‘Daarvoor had ik nog iets van perspectief’, zegt hij. ‘Ik had mijn opleiding opgepakt en dat baantje maakte dat ik iets van toekomstperspectief had. Dat viel allemaal weg door corona. Ik had het idee dat de wereld aan het vergaan was, dus wat boeide het nog wat ik deed?’
Wachtlijst
Wat hem vooral dwarszit is dat hij niet de enige is. Want toen hij eindelijk klaar was voor hulp en besefte dat hij iets moest doen, belandde hij op een wachtlijst. Pas in september kon hij terecht bij Verslavingszorg Noord Nederland (VNN). ‘Normaal is zo’n wachtlijst al vrij lang, maar nu duurde het zelfs meer dan tweeënhalve maand.’
En pas in november werd Jesse opnieuw opgenomen in een afkickkliniek.
Je zou niet zo lang moeten hoeven wachten op goede hulp
Inmiddels gaat het beter met hem. Hij krijgt hulp en is al nuchter sinds hij in de kliniek zat. Maar ook goede vrienden en kennissen begonnen meer te gebruiken sinds de pandemie uitbrak, weet hij. ‘Het is vooral zwaar voor mensen die vóór corona al op een dun koord liepen. Die verdrinken bijna in de situatie en in zichzelf. De balans is helemaal weg.’
Hij heeft geluk gehad. Hij is gestabiliseerd, maar het had makkelijk anders kunnen aflopen. ‘Voor hetzelfde geld had ik die gedachten de afgelopen maanden nog vijf keer gehad.’
Kritisch
Er moet een plan komen, vindt hij. ‘Het is nu negen maanden geleden sinds ik mijn polsen heb doorgesneden, en nu pas kan ik naar een psycholoog. Het mag niet zo zijn dat je zo lang moet wachten op goede hulp. Dat zegt toch ook wel iets over hoe de instanties onder druk staan door alle bezuinigingen en het tekort aan personeel.’
Jesse is dan ook kritisch op het huidige coronabeleid van de demissionaire regering. Hij snapt het wel, politici leven in een heel andere wereld. ‘Studenten worden vaak vergeten. Mark en Hugo houden hun praatje en ondertussen zijn wij de dupe’, zegt hij bitter. ‘Ik denk dat de politiek de psychische weerbaarheid van Nederlanders zwaar overschat.’