‘De toekomst van LifeLines is op dit moment onzeker’, schrijft algemeen directeur Saakje Mulder in een brief aan haar medewerkers. Het personeel van het onderzoeksprogramma is woensdag geïnformeerd over de personele gevolgen van de reorganisatie. De deelnemers aan het onderzoek worden deze maand op de hoogte gesteld.
Woordvoerster Denise Hamstra wil, in tegenstelling tot een bericht op het intranet van het UMCG, niet spreken van een reorganisatie. ‘Het is een herinrichting’, zegt ze. ‘We praten nu met de Ondernemingsraad en vakbonden over de vormgeving ervan.’
In de brief aan haar medewerkers is Mulder openhartiger. Of er een nieuwe onderzoeksronde komt is nog onduidelijk, schrijft ze. ‘En mocht een dergelijk onderzoek er wel komen, dan is dat niet eerder dan 2019.’ Daarnaast wordt de onderzoeksopzet anders. ‘Hierdoor komen er door de gehele organisatie banen te vervallen.’
Subsidie
LifeLines is een grootschalig bevolkingsonderzoek, waarbij deelnemers uit drie generaties minstens dertig jaar lang worden gevolgd om het verloop van chronische ziekten in kaart te brengen. Dit jaar wordt het nog in de lucht gehouden door subsidies, maar daarna is het geld op. Het lukt de organisatie niet om op eigen benen te staan.
Eerder gaf de provincie al aan geen financiële hulp meer te bieden aan het onderzoeksprogramma. De directie is nog in gesprek met verschillende ministeries en provincies over subsidie. ‘We spannen ons ervoor in om de financiering zeker te stellen, maar het is nog niet zover’, zegt Hamstra. Hoeveel ontslagen er gaan vallen, wil ze niet zeggen.
Studies
Dankzij financiële steun van het UMCG en de RUG gaan de data die in de afgelopen tien jaar zijn verkregen niet verloren. De gegevens en lichaamsmaterialen die binnen LifeLines zijn verzameld en opgeslagen, blijven behouden en beschikbaar voor wetenschappelijk onderzoek.
‘De veranderingen hebben geen invloed op lopende studies die worden uitgevoerd met LifeLines-data en zijn positief voor toekomstige studies’, meldt de organisatie aan de UMCG-medewerkers. Maar LifeLines moet wel anders worden ingericht. ‘Dit is nodig omdat de onderzoeksopzet niet meer voldoende aansluit bij de wensen van deelnemers en onderzoekers.’
Veranderingen
Na afronding van de tweede screeningsronde in 2017 zullen de onderzoekslocaties worden gesloten. Bij de opzet van een derde screeningsronde in 2019 wordt gekeken naar nieuwe technologische mogelijkheden en veranderingen in onderzoeksmethoden.
De poliklinieken zijn door de inzet van nieuwe technologie niet meer nodig, vertelt hoogleraar genetica Cisca Wijmenga, verbonden aan LifeLines Next. ‘De tijdsgeest is nu anders dan tien jaar geleden. Je kunt nu veel meer mensen zelf dingen laten verzamelen, invullen, noem maar op. Hoe dat gaat gebeuren, daar wordt nu over nagedacht. Bij LifeLines Next kijken we bijvoorbeeld hoe we met smart devices van Philips bij de mensen thuis informatie kunnen verzamelen. Een apparaat dat zelfstandig de luchtkwaliteit meet bijvoorbeeld. Zo verzamel je je data op een hele andere, meer nauwkeurige manier, dan wanneer je om de vijf jaar iemand naar een polikliniek laat komen.’
Het servicebureau van LifeLines wordt omgevormd tot een klantencontactcentrum, om de organisatie ‘efficiënter en meer gebruiksvriendelijk te maken’. ‘Ook zal het data- en samplemanagement voor wetenschappelijk onderzoek verder worden geprofessionaliseerd’, aldus het bericht.
Een jaar geleden voorspelde wetenschappelijk directeur Ronald Stolk al dat het LifeLines niet zou lukken om op eigen benen te staan. Een van de redenen is dat de data en monsters van menselijk materiaal pas over vijf of tien jaar interessant worden voor onderzoekers en bedrijven. ‘Aan het begin van het programma waren al onze deelnemers gezond, en je kunt alleen de ontwikkeling van ziektes onderzoeken als ze echt voorkomen’, zei hij.