In 1852 was de Indiase wiskundige Radhanath Sikdar de eerste die de hoogte van de Mount Everest exact berekende. De uitkomst: 29.000 voet (8.839,2 meter; dichtbij de hedendaags erkende 8848 meter!). Dit schijnbaar mooie antwoord bracht hem juist kopzorgen: ‘Men zal wel denken dat ik het heb afgerond…’.
In zijn publicatie besloot hij een trucje toe te passen en veranderde het resultaat in 29.002 voet. Daarmee verloor het antwoord zijn werkelijke nauwkeurigheid, maar vergrootte Sikdar juist zijn vermeende precisie. Slim toch?
Crash course
Tegenwoordig wordt dat de studenten wel uit hun hoofd gepraat. We hadden in de natuurkundebachelor al het weinig populaire vak ‘WETeM’ (Wetenschap, Ethiek, Technologie en Maatschappij) en afgelopen week werd het met een verplichte crash course Scientific Integrity weer eens opgefrist.
Het college werd gegeven door een Chinese professor van onze faculteit, die daar zelfverklaard de uitgelezen persoon voor was, omdat hij in zijn wetenschappelijke carrière tweemaal fraude van dichtbij had meegemaakt. Ondanks dat de stof vrij droog is (de Nederlandse Gedragscode Wetenschapsbeoefening is bepaald geen pageturner), kon hij er toch mooi over vertellen.
Schön
Het grootste schandaal uit de natuurkundewereld is dat van Jan Hendrik Schön: een onderzoeker die een jaar of vijftien geleden meermaals in Science en Nature publiceerde (‘and still had time to watch football games’), maar dat bleek te schön om waar te zijn.
Hij had – vrij ingenieus – onderzoeksresultaten verzonnen die andermans hypotheses bevestigden. Na zijn demasqué werden zijn artikelen ingetrokken en verloor hij onder meer zijn PhD-titel. Inmiddels zijn de door hem vals onderbouwde theorieën wel bevestigd door nieuwe onderzoeken…
Er is een boek geschreven over dit schandaal, Plastic Fantastic, maar één mening is daarin ondervertegenwoordigd, aldus onze professor: dat de wetenschapswereld eigenlijk best gezond is en rotte appels er – vroeg of laat – wel tussenuit geplukt worden.
Dat kan hij nú natuurlijk prima zeggen, maar, als er een geval van fraude opduikt, zit niemand daar op te wachten.
Tip
In een tijd van nepnieuws, ‘wetenschap is ook maar een mening’ en ‘Yantai: gewoon doen’ (oh wacht, verkeerde rijtje) is het daarom maar goed ook dat de academici elkaar scherp in de gaten houden; alleen dan kan men rustig zijn werk blijven doen, zonder gestoord te worden door al te veel lastige vragen van buitenaf.
Een tip van mij: mocht je het als academicus niet redden, dan kun je altijd nog columns gaan schrijven. Hier kan ik schrijven wat ik wil.
Of tenminste, vooralsnog gaat het goed!