Universiteiten en hogescholen bekostigen hun onderwijs en onderzoek grotendeels met publiek geld dat ze krijgen van de overheid. Maar de besteding van dat geld is regelmatig onderwerp van discussie, constateert de Onderwijsraad. Een instelling kan wel zeggen dat ze een bepaald bedrag investeert in bijvoorbeeld onderwijskwaliteit, maar hoe controleer je of dat echt gebeurt?
Bovendien is het soms onduidelijk hoe de financiering is opgebouwd. Een deel van het geld dat universiteiten krijgen is vrij door hen te besteden: de zogenaamde lumpsum.
Daar bovenop geeft de overheid vaak ook bedragen waar ze een specifiek doel aan verbindt: bijvoorbeeld het aannemen van meer docenten. ‘Het klinkt eenvoudig, maar de berekening van de rijksbijdrage is nu erg complex’, vindt de Onderwijsraad.
Terughoudender
Volgens de Raad moeten er daarom zowel bij de onderwijsinstellingen als bij de overheid iets gebeuren. De overheid moet terughoudender worden met expliciete doelen aan bedragen verbinden. ‘Doelfinanciering moet ze alleen inzetten voor innovaties en tijdelijke impulsen.’ Het grootste deel van de rijksbijdrage moet gewoon vrij te besteden zijn.
Het zou overigens ook kunnen dat die bijdrage omhoog moet. ‘Er zijn veel bronnen ver de hoogte van het budget, maar geen duidelijke standaard om te toetsen of dat budget toereikend is.’ Daar moet dus eens goed naar gekeken worden, vindt de Raad.
Beter inzicht
Universiteiten moeten op hun beurt beter inzicht geven in hun uitgaven, en ze duidelijker koppelen aan beleidsdoelen. Binnen de RUG controleren met name de universiteitsraad en de faculteitsraden het financiële beleid van het universiteitsbestuur.
De raad vindt dat de Onderwijsinspectie erop toe moet zien dat de medezeggenschap goed functioneert. Daarnaast ziet de Onderwijsraad ook wel iets in een onafhankelijke, externe instantie die het financiële beleid van een instelling kan onderzoeken als daar vraag naar is.
De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) is het met de Onderwijsraad eens dat er transparantie moet zijn over de besteding van gelden ‘Zeker in deze tijden van bezuinigingen moet iedere cent die er is ook daadwerkelijk goed besteed worden’, vindt voorzitter Geertje Hulzebos. ‘Het is cruciaal dat de medezeggenschap in staat wordt gesteld om hierop te controleren.’