De wijze lessen van Yoda

Star Wars is met zijn Jedi’s, The Force en eeuwige strijd tussen goed een kwaad een heel religieuze film. Hoe dat precies zit, onderzocht religiewetenschapper Tekla Slangen in haar masterscriptie.
Door Matthijs van Nieuwenhuijse

Als kind zag Slangen de eerste Star Wars-trilogie. Opgenomen op videoband door de overburen, Duits nagesynchroniseerd: ‘Ik raakte gefascineerd door de grote ruimteschepen en de special effects.’ Eind jaren negentig zag ze de tweede trilogie in de bioscoop en sindsdien heeft Star Wars haar niet meer losgelaten.

Na een bachelor religiewetenschappen begon zij aan de master religie en het publieke domein. Want het was vooral religie in de populaire cultuur dat haar boeide. ‘Zo spaar ik plastic Mariabeeldjes en andere religie-kitsch.’

Moderne betovering

Het resulteerde in een paper over de religieuze aspecten in een Japanse animefilm. Maar ook Star Wars en de strijd tussen goed en kwaad pasten naadloos in haar interesse. In december 2015 gaf zij voor de voorstelling van Star Wars: The Force Awakens een lezing over jediism: een erkende religie van een kleine groep fans die zich laat inspireren door het jedi-gedachtegoed. ‘Ik was toen al met mijn scriptie hierover bezig.’ Deze maand studeerde ze uiteindelijk cum laude af. 

Slangen richtte zich vooral op een Amerikaans Star Wars-forum waar fans discussiëren over de wijze lessen van master Yoda tot aan de favoriete kleur light saber. Ze wilde erachter komen of de fans  praten over religieuze elementen in de film en hoe ze dat doen. Ze analyseerde die met de theorie van de ‘moderne betovering’, van de Amerikaanse Michael Saler.

Jediism

‘Fans nemen langdurig deel aan een imaginaire wereld, terwijl zij weten dat het niet echt is. Maar door te doen of het echt is – de zogenaamd ironische verbeelding – halen zij er het meeste plezier uit’, licht Tekla toe. ‘Fans praten over de personages uit de film alsof ze echt bestaan en bespreken met elkaar tot in de kleinste details de mogelijkheid van bepaalde elementen uit de film.’

Het resultaat van haar analyse is een manuscript van 125 pagina’s waarin ze concludeert dat de fans toch niet op ‘religieuze’ wijze praten over The Force.  ‘De fans beschouwen hun deelname zelf niet als iets religieus, waardoor er van religie geen sprake is. Door de ongeschreven regels op het forum wordt religie buiten de deur gehouden’, zegt Slangen. Echt religieuze Star Wars-discussies spelen zich waarschijnlijk af op  kleinere en gesloten fora over jediism.

Taoïsme

Dat maakt de Jedi’s en hun dark side natuurlijk niet minder religieus. Slangen ziet een connectie met het taoïsme, het boeddhisme en het christendom. Vooral de tegenstelling tussen goed en kwaad lijkt op de centrale energiebron in het taoïsme. De Jedi’s doen denken aan boeddhistische monniken met hun meditatie en teruggetrokken bestaan. En Anakin Skywalker heeft trekjes van Jezus, door zijn maagdelijk conceptie en bijzondere krachten.

Nu moet ze langzaam afscheid nemen van haar favoriete personage Yoda. ‘En niet alleen vanwege de gekke verdraaiingen in zijn zinnen.’ En Jar Jar Binks, die echt haar lieveling is, ‘hoewel dat geen populaire mening is.’

Abonneer
Laat het weten als er

De spelregels voor reageren: blijf on topic, geen herhalingen, geen URLs, geen haatspraak en beledigingen. / The rules for commenting: stay on topic, don't repeat yourself, no URLs, no hate speech or insults.

guest

0 Reacties
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties